1. Stadhuis<p>De Sassenstraat en aanliggende bebouwing ligt op een natuurlijke dekzandrug. Dit maakte het in middeleeuwen aantrekkelijk om hier te bouwen. Bij hoog water was het er namelijk hoog genoeg om het droog te houden. Nog steeds is het hoogte verschil met de directe omgeving te zien. Als men vanuit de Sassensstraat door de Goudsteeg naar de Koestraat of door de Meltersgang richting Oude Vismarkt kijkt, dan zijn de hoogte verschillen duidelijk te zien. Het bestuurlijk centrum van de stad is al eeuwen aan de Sassenstraat gevestigd, zo ook het stadhuis. Het huidige stadhuis is een mix van oud en nieuw waarin eeuwenoude gebouwen met recente nieuwbouw zijn samengevoegd. Over de monumentale bebouwing en de nieuwbouw uit de jaren ´70 van de vorige eeuw zijn veel bijzonderheden te vertellen, deze bijzondere verhalen worden verder toegelicht in de bovenstaande video.</p>

2. Zwolse kappen<p>Opvallend is dat in Zwolle veel kapconstructies uit de 17de, 18de, en 19de eeuw bewaart zijn gebleven. Deze kapconstructies wijken sterk af van wat elders gebruikelijk is, tevens is er in deze kappen vaak rond naaldhout verwerkt. Tot ver in de 16de eeuw was eikenhout het gangbare materiaal in de bouw voor constructies. Door een toenemende vraag naar eikenhout en een stagnerende aanvoer van eikenhout door oorlogen werd dit materiaal steeds schaarser. Dit leidde in toenemende mate tot het gebruik van naaldhout, vooral afkomstig van de grove den en de fijnspar. Ook werden er vaak oude eiken onderdelen hergebruikt in nieuwe constructies.</p>

3. Nieuwe Markt<p><span lang="NL">De Nieuwe Markt is als marktplein aangelegd in de 17^deeeuw. De plek kent echter een oudere geschiedenis. Op de Hof van Bernardus van Vollenho werd hier in 1309 een klooster met kapel opgericht. De Bethlehemkerk, het Reventer en het vrijstaande brede pand aan de zuidzijde van het plein zijn nog restanten van van dit klooster. Het projectmatige karakter van de Nieuwe Markt is onder andere terug te zien in </span><span lang="NL">het strakke ritme van de achtergevels. Daarnaast staan aan het plein nog twee huizen met trapgevels. Ook in de panden zelf zijn de kelders en balklagen van de 17^de-eeuwse huizen bewaard gebleven. </span></p>

4. Heilige Geest Gasthuis<p>Vermoedelijk is er op initiatief van het stadsbestuur het Heilige Geest Gasthuis gesticht in de eerste jaren van de 14^de eeuw. Dit gasthuis is gebouwd met als doel om huisvesting en verzorging te bieden aan reizigers en zieke en behoeftige armen. Daarnaast bood men ook onderdak aan de zogenaamde proveniers, die in ruil voor een deel van hun bezittingen onderdak kregen en van kost werden voorzien. Het Heilige Geest Gasthuis stond tussen de Oude Vismarkt en de Diezerstraat, en besloeg het gehele bouwblok tussen de Gasthuisstraat en het Koningsplein. Van dit 14^de-eeuwse gasthuis zijn de langgerekte ziekenzaal aan de Gasthuisstraat en de voormalige kapel aan de Diezerstraat bewaard gebleven.</p>

5. Muurhuizen Spoelstraat<p>Zwolle wordt in de 13^de eeuw voorzien van een stadsmuur met muurtorens en poorten. Deze middeleeuwse stadsmuur is bepalend geweest voor de ruimtelijke structuur van de Zwolse stadsrand. Aanvankelijk stond hier vanwege militaire belangen verder geen bebouwing. Met de voltooiing van de vestingwerken in de 17^de eeuw neemt het verdedigende belang van de muur snel af. Er worden in toenemende mate huizen tegen de binnenzijde van de stadsmuur gebouwd en later ook tegen de buitenzijde. De stadsmuur raakte op deze manier uit het zicht en werd ingekapseld door de bebouwing. Dit is goed terug te zien in de Spoelstraat. Bij de sloop van de verdedigingswerken in de 19^de eeuw verdwenen de in het zicht gebleven delen van de stadsmuur en de torens en poorten. Daar waar de stadsmuur onderdeel was geworden van de huizen, bleef deze gewoon staan.</p>

6. Ontwikkeling Diezerstraat<p>In de tweede helft van de 19^de eeuw groeit het belang van Zwolle als regionaal verzorgingscentrum. Uit de ruime omgeving kwam men naar de stad om inkopen te doen op de markten. De toename van de welvaart en industrialisatie leidde in de Diezerstraat tot een substantiële groei van het aantal winkels. Deze groei had een grote impact op de bestaande bebouwing in de Diezerstraat. Winkelpuien deden hun intrede en de huizen werden vaak verhoogt met een verdieping. Ook werden er meerdere werkplaatsen en pakhuizen gebouwd op de achterterreinen in de stegen aan de weerszijden van de Diezerstraat en het Gasthuisplein. Hierdoor is er in de Diezerstraat veel nieuwbouw uit de late 19^de en vroege 20^steeeuw te vinden.</p>

7. Broerenkerk<p>In 1465 hebben de Dominicanen het Broerenklooster en de Broerenkerk gesticht. Destijds zijn de panden gebouwd op een smalle strook land ten noorden van de oude stadskern van Zwolle. Het klooster werd gesloten in 1580 waarna de kerk vanaf 1640 in gebruik is geraakt voor de protestantse eredienst. Momenteel zijn delen van het Broerenklooster en de Broerenkerk in gebruik als conservatorium en boekenhandel.</p>

8. Ontstaan Noordereiland<p>Het Noordereiland neemt in de Zwolse binnenstad een bijzondere plaats in. Deze 17^de-eeuwse nieuwbouwwijk kent een heel eigen karakter, en wordt door middel van de Thorbeckegracht gescheiden van de middeleeuwse binnenstad. Van ouds woonden en werkten hier handelaren en mensen die betrokken waren bij de scheepvaart. De sfeer van deze oude Zwolse haven is ook nu ook nog steeds voelbaar.</p>

9. Roggenstraat 10<p>De voorgevel van de winkel Roggenstraat 10 doet in het geheel niet vermoeden dat hier achter een laat-middeleeuwse bouwmassa schuil gaat. Het gaat hier om een bouwmassa in de vorm van een dwarshuis met een vrij steile kap en zonder verdiepingen.<br /> De oorspronkelijke zoldervloer, bestaande uit zogenaamde moer- en kinderbinten met korbeelstellen, bleef compleet bewaart boven dit moderne winkelinterieur. Ook de oorspronkelijke eiken kapconstructie kon bij bouwhistorisch onderzoek gedocumenteerd worden. Het huis is in de loop van de 18^deeeuw met een verdieping verhoogd en voorzien van een nieuwe kap. Delen van de middeleeuwse kap zijn daarbij hergebruikt in de zoldervloer.</p>

10. Archeologische vondsten Bankenlocatie<p>De archeologische sporen en vondsten op de voormalige Bankenlocatie laten zien dat Zwolle in de 10^de en 11^de eeuw al een nederzetting was die zich bezighield met handel. Het behoorde in die tijd tot een handelsnetwerk waarvan onder andere Dorestad, Utrecht, Deventer, Tiel, Quentovic, Haithabu ook onderdeel van uitmaakten.</p>

11. Melkmarkt 36 en buurpanden<p>Deze zijde van de Melkmarkt met aansluitend de noordkant van de Grote Markt heette in de Middeleeuwen ‘Waterstraat’ en was één van de vier hoofdstraten van de stad. Hier stroomde de rivier de ‘Grote Aa’ richting het Rode Torenplein. De golvende rooilijnen van de Melkmarkt volgen nu nog steeds de vorm van de oevers van de Grote Aa. De gevels hier dateren uit een latere tijd, en ze zijn vernieuwd of gepleisterd in de 18^de en 19^de eeuw. Achter de gevels van Melkmarkt 38/40, 36 en 34 bevinden zich eiken vloer- en kapconstructies uit de middeleeuwen. Melkmarkt 38/40 is een dwarshuis uit de tweede helft van de 14^de eeuw met de nok evenwijdig aan de straat, opgedeeld in de 17^de eeuw. Melkmarkt 36 is een onderkelderd hoog en diep huis uit 1477, en Melkmarkt 34 is een diep huis uit 1482.</p>

12. Rodetorenplein - Het merkwaardige gat<p>Aan het Rodetorenplein zit in de zijgevel van het café-restaurant ‘de Belgische Keizer’ in de 17^deeeuw ‘De Keyser’ genaamd, een merkwaardig zandstenen blok met daarin een rond gat. Klaarblijkelijk werd deze steen aangebracht om iets – een touw, een ketting of een staaf – naar binnen of naar buiten te kunnen trekken. In de stadsgeschiedenis van Zwolle is tot nu toe aan deze steen geen aandacht besteed, maar aan vergelijkbare stenen in Deventer wel.</p>

13. Het Vrouwenhuis<p>Achter de bescheiden 17^de eeuwse voorgevel van Melkmarkt 53 gaat een groot laat-middeleeuws gebouwencomplex schuil dat zich uitstrekt tot aan de Voorstraat. Dit complex staat bekend onder de naam ‘Vrouwenhuis’. Het Vrouwenhuis werd in 1742 gesticht door de welgestelde Aleida Greve (1670-1742). Zij had bij testament bepaald dat haar prachtige patriciërshuis na haar dood tot een hofje voor ‘oude vrouwen en vrijsters’ van hervormde huize moest worden bestemd. Het complex heeft op de begane grond een aantal rijke interieurs. Tegenwoordig is Het Vrouwenhuis een museum.</p>

14. Wildeman<p>Aan de Ossenmarkt 26 werd in 1919 het bestaande huis gesloopt. Tijdens deze sloop werd de schildering van een ‘wildeman’ ontdekt: een man wiens lichaam helemaal bedekt is met krullend haar. Boven zijn hoofd houdt hij met beide handen een lange stok of tak vast. Rondom zijn lichaam slingeren plantenranken. Dit soort mythische figuren waren een populair thema in de 15^de en 16^de eeuw. Een wildeman was een in ongenade geraakt mens. Zijn behaardheid stond symbool voor een leven in de wildernis en een staat van waanzin. Het afbeelden van dit figuur moest de vrome, middeleeuwse mens angst inboezemen en behoeden voor religieuze ongehoorzaamheid of seksuele dwalingen.</p> <p>Oorspronkelijk maakte Ossenmarkt 26 deel uit van het middeleeuwse huis op de hoek, genaamd ‘De Halve Maan’, waarnaar de Halvemaansteeg vernoemd is. Vermoedelijk is dit ooit een herberg geweest en sierde de wildeman de wanden van de gelagkamer. Een gelagkamer is de middeleeuwse term voor een kamer waar gegeten, gedronken en bediend werd.</p>

15. Leerlooiers op de Eekwal<p>Het Eekmolenbolwerk is aangelegd in de vroege 17^de eeuw en maakte deel uit van de modernisering van de middeleeuwse stadsverdediging van Zwolle. Dat het oorspronkelijke bolwerk met een bovenwal, een onderwal en een verdiept benedenplein zo goed bewaard is gebleven, heeft de stad te danken aan de leerlooiers. Zwolle heeft namelijk een bloeiende leerindustrie gekend. Langs de zuidzijde van de stad hadden tal van leerlooiers zich met hun kuipen en droogzolders gevestigd. Zo dankt Eekwal haar naam aan de eekmolen die op het bolwerk stond en die eikenschors tot eek vermaalde. Eek was een belangrijk ingrediënt voor het looien van leer.</p> <p>Nadat de vestingwerken van Zwolle vanaf 1789 definitief hun verdedigbare functie hadden verloren, vestigden ook andere bedrijven zich hier, zoals Willem Klinkert die hier in 1854 aan de zuidzijde een handel in bouwmaterialen begon. Langs de verdiepte binnenplaats stonden de pakhuizen van de leerlooiers. Geleidelijk aan hebben deze plaats gemaakt voor de kleine woonhuizen die er nu staan.</p>